Pierwszym klonem Macintosha na świecie nie był jeden z sankcjonowanych przez Apple systemów wydanych w 1995 roku, takich jak systemy takich firm jak PowerComputing, Radius, Umax czy Daystar Digital. Nie był to też laptop Outbound z 1989 roku, hybrydowy system wyprodukowany przy użyciu Mac ROM-ów zaczerpniętych z działających systemów Mac Plus.
Nie, pierwszym klonem Macintosha był Unitron Mac 512, nieautoryzowana kopia 512k „Fat Mac” wyprodukowana przez brazylijską firmę w 1986 roku. I była to cholernie imponująca kopia. Skutki tego wysiłku niemal pomogły rozpocząć wojnę handlową między Brazylią a Stanami Zjednoczonymi; Aby zapobiec kradzieży własności intelektualnej, Apple i inne firmy lobbowały w Kongresie, by w odpowiedzi podniósł podatki importowe na brazylijskie towary, takie jak pomarańcze i buty.
A jak wiemy, nikt nie zadziera z Tropicaną…
Nie jest to powszechnie znana historia. Fragmenty tego dawno zapomnianego rozdziału w historii komputerów Mac można znaleźć porozrzucane na stronach internetowych na całym świecie. Oto fascynująca opowieść o pierwszym klonie Macintosha na świecie.
Sytuacja w tle
W latach 80. Brazylia była pod rządami wojskowymi i miała zastrzeżona polityka rynkowa w przypadku sprzedaży komputerów: tylko maszyny produkowane lokalnie przez firmy brazylijskie mogły być sprzedawane w Brazylii. Import mini- i mikrokomputerów był nielegalny, uznano je za potencjalne zagrożenie bezpieczeństwa. W konsekwencji kraj rozwinął lokalny rynek klonów popularnych wówczas komputerów: MS-DOS PC, TRS-80, Apple II i Timex Sinclair.
Klony te były zazwyczaj produkowane bez zgody właścicieli marki (sytuacja nie tylko w Brazylii). Unitron już produkował klon Apple II. Ponieważ importowanie Macintosha i jego zastrzeżonego projektu było nielegalne, Unitron wyczuł szansę rynkową i postanowił stworzyć klon 512-kilogramowego „Fat Mac” firmy Apple.
Pierwotnym planem było wynegocjowanie umowy licencyjnej z Apple, ale Mothership w Cupertino odmówił tego bez posiadania co najmniej 51% udziałów w przedsięwzięciu. Tego rodzaju układ był zabroniony przez brazylijskie prawo, więc zamiast tego – z pomocą rządu – Unitron zdecydował się iść naprzód bez błogosławieństwa Apple. Ich klon Apple II był już sprzedawany bez żadnego sprzeciwu ze strony Apple, więc wydawało się to realistyczną opcją do przekonania.
Jak się okazało, Apple nie było tak tolerancyjne w stosunku do drugiego dziecka.
Klonowanie Macintosha
Celem Unitrona było sklonowanie Macintosha 512k. Wiele komponentów było dostępnych na rynku, np. mikroprocesor Motorola 68000, układy pamięci RAM, elektronika analogowa, itp., ale z powodu restrykcyjnych przepisów importowych Brazylii ich uzyskanie może być trudne. Mac zawierał również kilka specjalnie zaprojektowanych układów Apple: kontroler dyskietek „Integrated Woz Machine”, układ zegara czasu rzeczywistego i 4 programowalne tablice logiczne (PLA). To wszystko musiało zostać zreplikowane.
Po stronie oprogramowania Unitron musiał przeprowadzić inżynierię wsteczną ROM Macintosha, który zawierał Mac Toolbox rutynowych czynności i zlokalizować system operacyjny na rynek brazylijski i jego populację portugalskojęzyczną.
Maszyny zostały zawieszone nad małym sztucznym jeziorem, aby utrzymać publiczność na dystans.
Podobnie jak wiele firm, Unitron podjął starania, aby rozgłosić swój produkt, gdy był jeszcze w fazie rozwoju (np., parowa). brazylijski programista Jecel Mattos de Assumpcao Jr., twórca projektu Merlin, opisali swoją pierwszą publiczną demonstrację na Ogólnopolskich Targach Komputerowych 1985:
„Maszyny zawieszono nad małym sztucznym jeziorem, aby utrzymać publiczność na dystans. Na jednej maszynie działało jakieś oprogramowanie demonstracyjne, podczas gdy druga była wyłączona i częściowo otwarta… Domyśliłem się, że otwarta maszyna, która miała płyta, która oczywiście różniła się od Apple, nie działała jeszcze, podczas gdy działający komputer był prawdopodobnie oryginalnym Macem, a nie klonem wszystko."
de Assumpcao Jr. zauważył, że takie sztuczki marketingowe są popularnym sposobem testowania przez firmy reakcji opinii publicznej na przyszłe produkty.
Unitron był w stanie uzyskać pożyczkę w wysokości 10 milionów dolarów od rządu brazylijskiego. Z pomocą kilku lokalnych laboratoriów uniwersyteckich, a także producenta chipów National Semiconductor, grupa skrupulatnie poddała inżynierii wstecznej ROM Macintosha i stworzyła własne, niestandardowe chipy. Kod został napisany w mieszance asemblera C i 68k, w oparciu o specyfikacje z książek Inside Macintosh.
Rainer Brockhoff, programista w zespole Unitron, omówił przedsięwzięcie:
„Byłem konsultantem tego zespołu i ostatecznie zajmowałem się większością menedżerów Toolbox… wszystko było zakodowane w C, z wyjątkiem niektórych krytycznych sterowników urządzeń i emulatora QuickDraw, które zostały wykonane w Assembly język."
Unitron na każdym kroku napotykał przeszkody. Po uzyskaniu pożyczki rząd odmówił im importu 3,5-calowych stacji dyskietek i zamiast tego chciał, aby zaadoptowali lokalne mechanizmy 5,25-calowe. Unitron faktycznie zakończył pracę przy użyciu mechanizmów 3,5-calowych (które wyglądają jak te w standardowych klonach PC), ale musiał zbudować własną fabrykę stacji dyskietek w tym celu.
Rok później na brazylijskich krajowych targach komputerowych w 1986 roku Unitron wystawił pół tuzina działających demonstracji swoich Mac 512. Był to prawdziwy klon Macintosha, łącznie z kształtem obudowy i beżowym kolorem. Kosmetycznie było tylko kilka małych różnic:
• niektóre klawiatury miały czarne klawisze zamiast beżowych
• stacja dyskietek była w stylu komputera PC i była dostępna w wersji z dwoma napędami
• system wziął trzy baterie 1,5V AA zamiast jednej baterii 4,5V
Unitron przetłumaczył również oprogramowanie systemu operacyjnego na język portugalski, a maszyna została udostępniona publicznie w tym samym roku.
Wywoływanie gniewu Apple
Nic dziwnego, że ciekawość Apple'a została rozbudzona i zdobyli kilka maszyn. Po demontażu Apple szybko zakwestionował fakt, że ROM został poddany inżynierii wstecznej. Zamiast tego twierdzili, że zmieniono tylko kilka bajtów, aby zmienić sumę kontrolną, ale większość pamięci ROM została skopiowana.
Unitron zakwestionował to twierdzenie. Niektórzy w firmie myśleli, że być może maszyny, które Apple otrzymał do analizy, były w rzeczywistości prototypami wyposażonymi w kopie ROMów Apple do testowania zgodności, a nie modele produkcyjne. Niezależnie od sytuacji Apple nie był zadowolony z tego, co zobaczyli. Dla nich kopiowanie ROM było kradzieżą własności intelektualnej i byli gotowi podjąć działania, aby temu zapobiec.
Tego rodzaju praktyka nie była problemem charakterystycznym dla Apple Computer. W 1987 roku dołączyli do kilku innych firm technologicznych, w tym IBM i Microsoft, aby lobbować w Kongresie USA na rzecz zatwierdzić a Rezolucja nałożenie sankcji handlowych na produkty brazylijskie, jeśli ich rząd będzie kontynuował dotychczasowe praktyki. Celem byłyby rentowne produkty w głównych branżach, takich jak obuwie, tekstylia, sok pomarańczowy i stal.
Były to bardzo ważne produkty eksportowe dla kraju, a takie środki miałyby szeroki wpływ na gospodarkę Brazylii. de Assumpcao Jr. napisał o tym, jak Apple zbombardowało brazylijską prasę artykułami opisującymi, jak „paskudni piraci” zamierzali zrujnować całą gospodarkę tylko po to, by szybko zarobić:
„Niektóre artykuły twierdziły, że użyli rządowego laboratorium (CTI w Campinas) do złamania chipów Apple spojrzeć na nie pod mikroskopem, aby je skopiować – „Twoje pieniądze z podatków są wykorzystywane do popełnienia przestępczość!".
Rząd brazylijski znajdował się w sytuacji konfliktowej. Brockerhoff zauważył, że w tym czasie do produkcji komputerów w Brazylii wymagana była specjalna licencja:
„Unitron wydaje się być jedynym przypadkiem, w którym dwa sprzeczne raporty zostały złożone przez oficjalnych rzeczoznawców: raport techniczny, który chwalił projekt jako znakomity przykład inżynierii wstecznej i pomysłowości technicznej oraz raport polityczny, który potępił projekt jako godną pogardy kradzież handlu tajniki."
Ostatecznie potencjalny wpływ ekonomiczny na Brazylię przesądził o argumentacji. Rząd podjął działania w celu utrzymania praw autorskich do oprogramowania i zmusił Unitron do anulowania projektu Mac 512 po wyprodukowaniu ponad 500 maszyn. Firma poniosła poważny cios finansowy i zmniejszyła swoje rozmiary, aby skupić się na przemysłowym sprzęcie elektronicznym, a także na kurczącym się rynku klonów Apple II.
Projekty Mac 512 zostały następnie sprzedane tajwańskiej firmie – a prawnicy Apple również przerwali te wysiłki. Historia pierwszego klona Macintosha dobiegła końca.
Postscriptum
Wiele osób uważało, że decyzja Apple o nielicencjonowaniu oprogramowania Mac System Software w latach 80. i na początku 90. była błędem. Przymusowy koniec Unitron Mac 512 pozostawił rynek brazylijski szeroko otwarty dla klonów PC, które nie miały takich samych ograniczeń produkcyjnych. W 1992 roku, kiedy prawo zostało ostatecznie zmienione i Apple pozwolono na sprzedaż w Brazylii, praktycznie nikt nie znał Macintosha.
Przez krótki czas, począwszy od 1994 roku, Apple w końcu zdecydowało się licencjonować Mac OS zewnętrznym producentom klonów. Systemy te opierały się na płytach głównych dostarczonych przez Apple, a niektóre klony działały lepiej niż własna oferta Apple. PowerComputing odniósł największy sukces, do którego należały także Motorola, Radius i Umax. Ale zamiast rozszerzać cały rynek komputerów Mac, klony zaczęły odciągać sprzedaż systemu od własnych wysokiej klasy ofert Apple.
Steve Jobs zabił klony, kiedy wrócił do firmy w 1997 roku, kupując wprost PowerComputing, aby powstrzymać kanibalizację sprzedaży. Od tego czasu Apple nie udziela licencji na system Mac OS ani nie zezwala żadnym firmom na produkcję sprzętu zgodnego z Apple.
Więcej informacji:
Merlintec: Unitron Mac 512
Niski poziom Maca: Przemytnik Mac 512K
Old-Computers.com: Unitron (Brazylia) Mac 512
Wszystko2: Unitron Mac512
Blog Chestera: Unitron Mac 512
Laboratoria Tabajary: Mac 512 Unitron
Evolução Tecnológic@: Lenda é Real
Dzięki: Tiago Relva