Een paar dagen voordat hij stierf, vroeg Steve Jobs Tim Cook bij hem thuis naar een film te kijken.
De film die hij selecteerde was Onthoud de Titanen, een voetbaldrama met in de hoofdrol Denzel Washington. Het speelt zich af in het zuiden en gaat over de strijd om een raciaal gemengd team te integreren tijdens het tijdperk van de burgerrechten. Cook was verrast door de filmkeuze van Jobs - Jobs had weinig interesse in sport - maar hij zei dat ze er later over spraken.
Waarom zou Jobs, die onlangs was teruggetreden als CEO van Apple en Cook in zijn plaats had benoemd, deze film een paar dagen voor zijn dood samen met zijn opvolger willen zien? Probeerde hij cruciale kennis door te geven?
Ik heb de film gisteravond opnieuw bekeken en heb een redelijk goed idee.
Het filmverhaal van Cook wordt verteld in een Snel bedrijf uittreksel van Steve Jobs worden, een nieuw boek komt aan het einde van de maand.
Helaas legt Cook niet uit waarom Jobs wilde dat hij de film zou zien of wat ze daarna bespraken. Hij vermeldt alleen dat hij echt verrast was door de keuze van Jobs:
"Ik heb de vrijdag voordat hij stierf een film met hem gekeken", herinnert Cook zich. "We keken Onthoud de Titanen [een sentimenteel voetbalverhaal over een underdog]. Ik was zo verrast dat hij die film wilde zien. Ik had zoiets van: 'Weet je het zeker?' Steve was helemaal niet geïnteresseerd in sport. En we keken en we spraken over een aantal dingen en ik ging weg met de gedachte dat hij best gelukkig was. En toen ging het dat weekend ineens mis.”
Na het lezen van die anekdote was ik geïntrigeerd over waar ze het over hadden kunnen hebben. Ik heb genoten van het opnieuw bekijken van de film, die geen hoge kunst is, maar vakkundig is gemaakt. Het drukt op elke voorspelbare knop en manipuleert elke emotie. Het is zogenaamd gebaseerd op een waargebeurd verhaal, maar de feiten zijn duidelijk herschikt om een netjes, opgeruimd Hollywood-verhaal te creëren. Er is een beetje conflict, maar geen echt lijden. Desalniettemin zijn de acteurs geweldig en zit het hart op de goede plaats.
Parallellen met de carrière van Steve Jobs
Het was al snel vrij duidelijk - althans voor mij - waarom Jobs het leuk vond.
In de film krijgt een nieuwe coach, gespeeld door Washington, met tegenzin de leiding over een voetbalteam op een pas geïntegreerde middelbare school. Hij is de eerste zwarte coach van de school en krijgt plotseling de leiding over zowel zwarte als witte spelers - en de blanke spelers zijn voorspelbaar vijandig. Er is veel weerstand tegen zijn manier van doen, en hij zal onmiddellijk worden ontslagen als hij faalt. Het is een daad van wilskracht in een hogedruksituatie - voetbal is groter dan Kerstmis in Virginia, zoals een openingsvoice-over uitlegt.
Dit is precies wat er met Jobs gebeurde toen hij in 1996 terugkeerde naar Apple, vier jaar eerder Onthoud de Titanen werd uitgebracht. Het bedrijf faalde en was in interne wanorde. Jobs stroomlijnde het bedrijf en bezuinigde zowel op producten als op personeel. Hij vernieuwde het organigram en schrapte min of meer het productassortiment en begon opnieuw. Maar Apple was nog maar zes maanden van faillissement verwijderd en hij was bang dat hij er publiekelijk niet in zou slagen het bedrijf om te draaien.
In de film laat Washington snel zijn gezag gelden door de bussen die het team naar het zomerkamp brengen te desegregeren. Het is zijn eerste daad van autoriteit en het begin van het doorbreken van de diepgewortelde manier van doen. Hij verandert snel de manier waarop het team alles doet - blokkeren, tackelen, rennen en passen - en oefent het team meedogenloos in de nieuwe manier van werken.
Evenzo bij Apple moest Jobs zijn gezag laten gelden (mensen in liften ontslaan!) en aan de slag gaan met het reorganiseren van mensen en producten. Hij schudde alles door elkaar, van ontwerp tot engineering tot marketing en verkoop.
Washington is een harde kont die de spelers hard pusht en geen speling tolereert. Hij wil niets minder dan perfectie. "We zullen perfect zijn in elk aspect van het spel", zegt hij, "Perfectie. Laten we aan het werk gaan."
Dit behoeft geen uitleg - het is klassiek Jobs.
In de film is Washington hard rijdend maar ook analytisch. Hij bestudeert de andere teams en maakt zorgvuldige plannen, maar houdt het simpel. Hij heeft een beperkt boek met toneelstukken. Evenzo bracht Jobs Apple op één lijn met een vereenvoudigde matrix van slechts vier producten. Het was een zeer riskante strategie, want als een product faalde, zou het het hele bedrijf ten val kunnen brengen.
Over die stille coach
De film introduceert ook een andere coach wiens rustige, vriendelijke stijl contrasteert met die van Washington. Waar Washington schreeuwt en gilt, is de andere coach stil en redelijk. Het is misschien wat overdreven om de twee coaches als Jobs en Cook te zien - de een onbezonnen, de ander niet - maar misschien ook niet. In de film staan ze aanvankelijk wantrouwend tegenover elkaar, maar uiteindelijk komt hun contrasterende stijl hen goed van pas. In de slotscène (spoiler alert!), adviseert de stille coach Washington om een lastige, onverwachte play te maken die de kampioenswedstrijd wint.
Mogelijk heeft Jobs Cook in de tweede coach gezien. Op een bepaald moment in de film verwijt de stille coach Washington dat hij de spelers voor het hele team publiekelijk heeft vernederd. Klinkt bekend?
Washington zegt dat het voor hun eigen bestwil is; het is essentieel voor het opbouwen van karakter. De teamleden zullen in het echte leven niet verwend worden - vooral de zwarte kinderen - en aardig zijn is contraproductief. "Je maakt ze kreupel", zegt hij. "Je verlamt ze voor het leven."
Over het algemeen gaat de film over teamwork en leiderschap. Het gaat om het creëren van een gedisciplineerde organisatie. Het gaat om het bestuderen van de toneelstukken, het maken van plannen en het uitvoeren. Het gaat erom individuen te dwingen hun vooroordelen en vijandigheid te overwinnen om als een team te werken. Door leiderschap wordt de Slecht nieuws beren worden omgevormd tot de Undefeated Titans.
Het weerspiegelt de gevoelens van Jobs over bedrijven en wat hen zo succesvol maakt. Op een gegeven moment zei hij dat bedrijven een van de beste manieren van de beschaving waren om veel mensen in dezelfde richting te krijgen, om samen dingen te bereiken.
Aan het einde van de film offeren de stille coaches een prijs - een plaats in de Hall of Fame - voor het team.
"Je bent Hall of Fame in mijn boek", zegt Washington tegen hem.
De stille coach deed het juiste en verdiende de hoogste eer: de waardering van zijn teamgenoten. Misschien was dit de boodschap van Jobs aan Cook.
